10/2015

Spis treści: 

Refleksje jubileuszowe

Marek J. Malinowski, Perspektywy ewolucji współczesnego świata w XXI wieku. (Różne opcje i alternatywy. Refleksje osobiste)

Edyta Pietrzak, O Civitas Hominibus słów kilka

Elżbieta Dul-Ledwosińska, Od autorki okładek Civitas Hominibus

 

Artykuły – Dyskusje – Eseje

Andrzej Chodubski, Jednostka a przemiany cywilizacyjne w perspektywie XXI w

Janusz Ostrowski, Globalny aspekt społeczno – kulturowy  w przestrzeni stosunków międzynarodowych

Andrzej Wojtczak, Ochrona zdrowia w Polsce dziś i w perspektywie następnej dekady

Małgorzata Joanna Bielecka, Kreowanie nowej formy społeczności i przedsiębiorczości we współczesnej gospodace społecznej

Edyta Pietrzak, Ewolucje idei społeczeństwa obywatelskiego i kryzys racjonalizmu

Ilona Balcerczyk, Refleksje nad społeczeństwem obywatelskim

Łukasz Zaorski-Sikora, Edukacja w procesie. Metoda projektów a kompetencje obywatelskie

Makary Krzysztof Stasiak, Model wspierania twórczego rozwoju jednostki jako postulowany wyznacznik nowoczesnej pracy socjalnej

Kamila Lasocińska, Potrzeba wspomagania kompetencji twórczych w okresie średniej dorosłości – propozycja warsztatów autobiograficznych

 Rosa Branca Figueiredo, Soyinka’s use of satire to forecast the evolution of civilizations: the power drive is the supreme evil

Anna Kronenberg, Emigracja i twórczość emigracyjna Polek – od ewolucji społecznych do literackich

 

Fragmenty najlepszych prac magisterskich na kierunku Politologia AHE w Łodzi

Krzysztof Czarnecki, Źródła, geneza i istota doktryny salazaryzmu w Portugalii  w XX wieku

Maria Ewa Dziambor, Misja Polskich Służb Specjalnych w systemie kształtowania bezpieczeństwa Polski na arenie międzynarodowej

Patrycja Świątczak, Rola samorządów gminnych w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów alkoholowych

Piotr Witek, Dostępność polskiej e-administracji a osoby z dysfunkcją wzroku

 

Streszczenie: 

 

Andrzej Chodubski

Jednostka a przemiany cywilizacyjne w perspektywie XXI w.

 

Słowa kluczowe: cywilizacja informacyjna, jednostka partycypatywna, globalna społeczność obywatelska, zagrożenia cywilizacyjne, globalizacja

 

W opracowaniu wskazuje się, że szczególną cechą współczesnej cywilizacji jest indywidualizm ujawniający się w całokształcie życia kulturowego, Jednostkę partycypatywną uznaje się za główny podmiot generujący obraz życia kulturowo-cywilizacyjnego,  Jednostka zorientowana na postęp naukowo-techniczny, rozwiązania prawne, nowoczesną edukację jest sprawcą głównych tendencji przemian współczesnej cywilizacji, W polu jej uwagi znajdują się też zagrożenia cywilizacyjne,  W kształtowaniu cywilizacji informacyjnej ważna jest świadomość polityczna zarówno jednostki, jak i społeczności globalnej.

 

Janusz Ostrowski

Globalny aspekt społeczno-kulturowy w przestrzeni stosunków międzynarodowych

 

Słowa kluczowe: demokracja, globalizacja, społeczeństwo, wolny rynek, kapitalizm.

 

Niniejszy  artykuł ma na celu rozwinięcie dyskusji  na temat  praktycznej  stymulacji globalnego społeczeństwa obywatelskiego. Zawiera również historyczną analizę podstaw jego funkcjonowania  w przestrzeni międzynarodowej. Zmiany globalizacyjne wymuszają konieczność oceny i realizacji większości procesów międzynarodowych nie tylko z pozycji polityki państw narodowych. Wiele z nich to procesy dezintegrujące przestrzeń międzynarodową, które niegdyś wpływały na jej częściową integrację oraz kreację wspólnot narodowych. Walka z ociepleniem klimatu, terroryzmem, przestępczością międzynarodową, fundamentalizm religijny czy wreszcie problem masowej emigracji ekonomicznej, to zagadnienia dla ponadnarodowych i ponadpaństwowych instytucji, niezależnych politycznie i ekonomicznie od wpływów międzynarodowych koncernów, a także interesów politycznych państw kreujących się do miana mocarstw.

Państwo narodowe, przy obecnych uwarunkowaniach globalnych nie powinno już  być jedynym i bezkrytycznym podmiotem politycznym w obszarze stosunków międzynarodowych.  Wprawdzie na globalnej scenie gospodarczej i finansowej konkuruje  z ponadnarodowymi monopolami i instytucjami finansowymi ale merytorycznego i krytycznego adwersarza swoich poczynań w obszarze polityki zagranicznej nadal nie posiada. 

Strefą krytyczną, a także realnym konkurentem organizacji państwowych wobec ich polityki zagranicznej stać się może upodmiotowienie działań globalnego społeczeństwa obywatelskiego w obszarze stosunków międzynarodowych. Każde działania w nowoczesnej przestrzeni globalnej, tak w sferze ekonomicznej jaki w zakresie reakcji politycznych musi podlegać krytyce i konkurencji na zasadach demokratycznej opozycji i wolnego rynku. Niestety widoczny nadal bezkrytycyzm i absolutyzm państw narodowych w strefie działalności międzynarodowej nie stwarza warunków  (lub je znacznie opóźnia )  dla realnego stworzenia zintegrowanego świata jako całości polityczno - społecznej. Między innymi z tego powodu oraz zróżnicowania ekonomicznego świata, zauważalne stają się tendencje do  dezintegracji społeczeństw na indywidualne grupy o charakterze ekonomicznym, ideowym lub kulturowym. Nie sprzyja to  światowej integracji i tworzeniu społeczeństwa globalnego pomimo powstania pewnych realnych warunków do upowszechnienia go jako samodzielnej instytucji politycznej na arenie międzynarodowej.

Obecna przewaga w widzeniu światowej integracji z pozycji bardziej narodowej, aniżeli kosmopolitycznej nie kreuje wyrazistych przesłanek do traktowania zagadnień o charakterze ponadnarodowym i ponadpaństwowych w obszarach interesów  i zagrożeń globalnych. Szansą dla zauważalnej przewagi opcji globalnej integracji z poziomu indywidualnych interesów mocarstw jest właśnie realne wykreowanie i nasilenie działań instytucji o kosmopolitycznym charakterze jakim jest globalne społeczeństw obywatelskie. Tworząc międzynarodową opinię publiczną staje się ono systematycznie realną opozycją i krytykiem działań politycznych państw w obszarze stosunków międzynarodowych.  Skuteczne  działania konkurencyjne i krytyczne światowej opinii publicznej mogły by zmobilizować większość państw do  zmiany swych priorytetów politycznych z narodowych na ponadnarodowe, zmierzając ku kosmopolitycznemu światowemu zarządzaniu (global governance).   

         

 

Andrzej Wojtczak

Ochrona zdrowia w Polsce dziś i w perspektywie następnej dekady 

 

Słowa kluczowe: ochrona zdrowia, prognozy, Polska.

 

Prognozy trendów demograficznych i zdrowotnych wskazują na wolniejsze tempo wzrostu liczby ludności globu w nadchodzących dekadach.  W krajach przemysłowo rozwiniętych miarą poprawy stanu zdrowia ludzi jest wzrost średniej długości ży­cia. W Polsce w przypadku  mężczyzn wynosi ona ponad 73, a w przypadku kobiet ponad 82 lata. Wzrost ten kompensowany jest obniżającym się wskaźnikiem dzietności, który w krajach Europy wynosi poniżej 1.6. W Europie do roku 2030 odsetek osób powyżej 65 r. ż. wzrośnie do 23,8%, a w Polsce liczba osób w wieku ponad 65 lat przekroczy 8 milionów.

W nadchodzącej dekadzie hierarchia problemów zdrowotnych Polaków będzie podobna do obecnej. Niemal połowa zgonów powodowana jest chorobami układu krążenia, głównie zawałami serca i udarami mózgu. Choroby nowotworowe są i pozostaną drugą przyczyną zgonów wśród mężczyzn, a pierwszą wśród kobiet. Wypadki komunikacyjne i urazy stanowić będą coraz większy problem tak zdrowotny jak i ekonomiczny. Poprawa zdrowia psychicznego jest sprawa pilną, a grupą szczególnie wymagającą pomocy jest młodzież. Priorytetem jest zapobieganie szybko zwiększającej się, szczególnie u dzieci, epidemii nadwagi i otyłości.

W następnej dekadzie będą pojawiać się stałe doskonalone metody diagnostyczne i lecznicze. Coraz częściej leki dostarczane będą bezpośrednio do zmienionych patologicznie narządów Zwiększać się będą możliwości chirurgicznych zabiegów nieinwazyjnych, które szczególną rolę będą miały w operacjach naczyniowych mózgu. Pomimo postępów w mapowaniu ludz­kiego genomu i poznawaniu roli różnych genów w określonych chorobach, nie należy oczekiwać, że w następnej dekadzie terapia genowa będzie dostępną metoda leczniczą. Poznanie mechanizmów działania mózgu powinno pozwolić na zachowanie sprawności intelektualnej przez długie lata a także na przywracanie utraconej pamięci oraz na dalsze postępy w leczeniu chorób psychicznych. Możliwe będzie przywracanie osłabionego słuchu, wzro­ku oraz zdolności umysłowych i pamięci.

Wyzwaniem będzie zapewnienie świadczeń dla szybko wzrastają­cej liczby coraz starszych osób i nadganianie zaniedbań wynikających z braku dobrze funkcjonujących programów zapobiegania chorób i umacnianie zdrowia – warunku utrzymania większej liczby seniorów w grupie aktywnych zawodowo. Dużym wyzwaniem jest brak dbałości naszych współziomków o własne zdrowie - unikanie nałogów i przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Uchwalona ostatnio Ustawa o Zdrowiu Publicznym powinna dać nowy impuls i stworzyć platformę działań poprawiających i umacniających zdrowie Polaków.

 

 

Małgorzata Joanna Bielecka

Kreowanie nowej formy społeczności i przedsiębiorczości we współczesnej gospodarce społecznej

 

Słowa kluczowe: kapitał ludzki, rozwój lokalny, innowacyjność, przedsiębiorczość, kreatywność, ludzie kreatywni.

 

W artykule przedstawiono czynniki wpływające na rozwój lokalny i regionalny, a zwłaszcza zmiany dotyczące zasad funkcjonowania kapitału ludzkiego oraz przedsiębiorczości. W rozwoju badań nad społeczeństwem i kapitałem ludzkim, szczególnie podkreślono istnienie pewnego rodzaju kapitału ludzkiego – ludzi kreatywnych, którzy stanowią klucz do rozwoju ekonomicznego miast i regionów. Rozwój lokalny oparty na zmianach w podejściu do kapitału ludzkiego i przedsiębiorczości,  został ukazany na przykładzie Dąbrowy Górniczej, miasta położonego w województwie śląskim.

 

 

Edyta Pietrzak

Ewolucje idei społeczeństwa obywatelskiego i kryzys racjonalizmu

 

Słowa kluczowe: społeczeństwo obywatelskie, racjonalizm, idee.

 

We współczesnym świecie oświeceniowa fascynacja ideą racjonalizacji społeczeństwa, przeżywa kryzys. Racjonalny porządek świata nie jest bowiem w stanie zapewnić współczesnemu człowiekowi bezpieczeństwa i uchronić go przed niepokojem. Dlatego warto przyjrzeć się idei społeczeństwa obywatelskiego w kontekście kryzysu racjonalizmu. Argumenty potwierdzające tę tezę przedstawiam tutaj w formie triady. Części pierwsza artykułu odnosi się do roli rozumu w kształtowaniu idei społeczeństwa obywatelskiego, druga do kryzysu racjonalizmu, a trzecia poświęcona jest poszukiwaniom nowych idei społeczeństwa obywatelskiego.

 

 

Ilona Balcerczyk

Refleksje nad społeczeństwem obywatelskim

 

Słowa kluczowe: społeczeństwo obywatelskie, podmiotowość, Jan Paweł II, Vaclav Havel.

 

Artykuł omawia problemy związane ze społeczeństwem obywatelskim. We wprowadzeniu dokonano krótkiego przeglądu rozumienia pojęcia "społeczeństwo obywatelskie" na przestrzeni wieków ze szczególnym  uwzględnieniem idei współczesnych. Następnie autorka prezentuje autorską koncepcję społeczeństwa obywatelskiego, zbudowaną na przykładzie miasta Łodzi. Teoretyczne podwaliny koncepcji autorka znajduje w koncepcji Jana Pawła II i Vaclava Havla, do których się odwołuje. Analizy z badań przeprowadzonych przez autorkę w latach 2013-2014 wśród przedstawicieli łódzkich fundacji i stowarzyszeń, posłużyły jej do opracowania modelu społeczeństwa obywatelskiego, który nazywa podmiotowym.

 

Łukasz Zaorski-Sikora

Edukacja w procesie. Metoda projektów a kompetencje obywatelskie

 

Słowa kluczowe: metoda projektów, postawa obywatelska, reforma systemu edukacyjnego w Unii Europejskiej.

 

Truizmem jest dzisiaj stwierdzenie, iż stoimy przed koniecznością zmiany systemu i treści edukacji. Rzeczywistość rozwija się bowiem znacznie gwałtowniej niż w okresach minionych, a przyszłość świata, Europy, Polski zależy od tego, czy zdobywana przez człowieka wiedza będzie aktualna, adekwatna i pomocna w rozwiązywaniu realnych problemów jutra. Nikt chyba nie ma dzisiaj wątpliwości, że w takiej sytuacji istotne jest dbanie nie tylko o rozwój wiedzy i umiejętności, ale także kształtowanie określonych postaw - względnie trwałych dyspozycji do pewnego rodzaju zachowań. W artykule autor zwraca uwagę na korzyści wynikające z zastosowania w procesie edukacyjnym metody projektów, przede wszystkim wskazuje implikacje istotne dla kształtowania w ten sposób postawy obywatelskiej. Kontekst stanowi tutaj reforma systemu edukacyjnego w Unii Europejskiej.

 

Makary Krzysztof Stasiak

Model wspierania twórczego rozwoju jednostki jako postulowany wyznacznik nowoczesnej pracy socjalnej

 

Słowa kluczowe: praca socjalna, człowiek społeczeństwo, socjalizacja.

 

Człowiek świadomy swojej podmiotowości postrzega swoje myślenie o świecie i swoje wartościowanie. Osoba świadoma to ta, która zauważa funkcjonowanie swojej psychiki. Osoba ta może więc zmieniać swoje postrzeganie rzeczywistości i planowanie działań. Osoba nieświadoma nie jest w stanie zmieniać swoich dyspozycji, czyli prowadzonej gry. Natomiast osoba świadoma faktu, że jest podmiotem autonomicznym i że prowadzi grę z otoczeniem może sobie stawiać pytania o jakość tej gry. Tym samym może podjąć prace nad jej ulepszaniem. Ulepszenie gry skutkuje wzrostem sprawności działania. Moment wzrostu sprawności działania jest nazywany aktem twórczym dla danego podmiotu. Aktowi twórczemu nieodmiennie towarzyszy zmiana, reorganizacja wnętrza organizmu. W akcie twórczym organizm podejmuje nowe zachowanie. Takie nowe zachowanie jest twórczym, przy pomocy, którego podmiot uzyskuje te same cele w efektywniejszy, sprawniejszy sposób.

 

Kamila Lasocińska

Potrzeba wspomagania kompetencji twórczych w okresie średniej dorosłości – propozycja warsztatów autobiograficznych

 

Słowa kluczowe: kompetencje twórcze, autokreacja, średnia dorosłość, warsztaty autobiograficzne, samorozwój, przemiany połowy życia.

 

W swoim artykule zwracam uwagę na potrzebę rozwijania kompetencji twórczych osób w okresie średniej dorosłości. Podkreślam specyfikę odnoszenia się do kreatywności osób dorosłych na tym etapie życia związaną z koniecznością wewnętrznych przemian. Wskazuję również na możliwości i znaczenie włączania w treści edukacji osób dorosłych wątków autobiograficznych, które spełniają także funkcję stymulującą myślenie twórcze i proces autokreacji. Taką rolę i zadanie mogą spełniać warsztaty autobiograficzne, które wspomagają postawy twórcze dorosłych w kontekście świadomej refleksji odnoszącej się do doświadczeń osobistych.  Zakładam, że warsztaty te są szansą dla dorosłych na rozwój refleksji, kreatywności, zapobieganie kryzysom i wspomaganie ich przezwyciężania.

 

Rosa Branca Figueiredo

Satyra Soyinki w prognozach rozwoju cywilizacji: pęd ku władzy jako największe zło

 

Słowa kluczowe: Wole Soyinka,  pęd ku władzy literacka Nagroda Nobla, satyra.

 

„Wole Soyinka jest dramaturgiem i poetą, którego twórczość ma wydźwięk dramatu istnienia" - w ten sposób szwedzka akademia prezentuje Soyinkę - zdobywcę Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1986 roku. Akademia potwierdza literacką i społeczno- etyczną wartość prac Soyinki, które zostały opublikowane, zanim jeszcze został nagrodzony, ale komentarzem do nagrody mogłoby być  także dzieła wydane już po zdobyciu nagrody, zwłaszcza Zia With Love (1992), który to utwór jest wirtuozerskim "graffiti". Soyinka dostał Nobla także za działanie w obronie praw człowieka.

Teatr Soyinki jest mocno osadzony na współczesnym życiu społeczno-politycznym, a to, co widzi on w nim nade wszystko, to bezwzględne nadużycia władzy. Władza jest w rzeczywistości obsesyjną fascynacją Soyinki.

W artykule zamierzam wykazać, że Soyinka zasłużył na reputację najbardziej kąśliwego satyrka wśród pisarzy afrykańskich. Jako narodowy moralista, koncentruje się na złu w życiu społeczno-politycznym szydzi z jego sprawców.   
 

 

Anna Kronenberg

Emigracja i twórczość emigracyjna Polek – od ewolucji społecznych do literackich

 

Słowa klucze: emigracja, literatura emigracyjna kobiet, feministyczna krytyka literacka, gender.

 

Celem artykułu jest prezentacja zjawiska emigracji Polek po roku 2004 na podstawie ich bogatej twórczości literackiej (40 powieści i 30 fragmentów dzienników opublikowanych w 3 antologiach). Dlatego autorka korzysta z perspektywy badawczej określanej terminem socjologii literatury. Emigracje kobiet to zjawisko, które trwale zmienia społeczeństwa: zarówno Polski, jak i nowej ojczyzny. Ten proces znalazł odbicie także w twórczości literackiej emigrantek: literatura pisana przez kobiety została wzbogacona o nowe typy bohaterek, nowe wątki, tematy, motywy. Jest to przykład na to, jak ewolucje społeczne (np. emigracja) zmieniają także wytwory kulturowe, a docelowo – także społeczeństwa (np. proponując nowe postawy kobiet, w tym przypadku feministyczne).  

List of Content: 

ANNIVERSARY REFLECTIONS

Marek J. Malinowski

Forecast of the evolution of civilizations in the 21st century perspective. (Personal reflections)

Edyta Pietrzak

Few words about Civitas Hominibus

Elżbieta Dul-Ledwosińska

From the author of covers Civitas Hominibus

ARTICLES – DISCUSSIONS – ESSAYS

Andrzej Chodubski

Individual and civilisation transformations in the 21st century

Janusz Ostrowski

Global society and culture aspect in the area of international relations

Andrzej Wojtczak

Health care in Poland today and the prognosis for the next decade

Małgorzata Joanna Bielecka

Creating new forms of community and enterprise in Silesia

Edyta Pietrzak

The evolution of the idea of civil society and the crisis of rationalism

Ilona Balcerczyk

Reflections on the civil society

Łukasz Zaorski-Sikora

Education processes and civil competences

Kamila Lasocińska

The Need to Support Creative Competencies during Mid-Adulthood — A Consideration of Autobiographical Workshops

Makary Krzysztof Stasiak

Assistance model of creative development of the individual as a propound indicator of modern social work

Rosa Branca Figueiredo

Soyinka’s use of satire to forecast the evolution of civilizations: the power drive is the supreme evil

Anna Kronenberg

Polish women’s emigration and migrant literature — from social to literary evolution

FRAGMENTS OF AHE STUDENTS’ MASTER THESES

Krzysztof Czarnecki

Source, genesis and essence of the Salazare doctrine in Portugal in the twentieth century

Elżbieta Dziambor

Polish Special Forces mission in the Polish security system on the international stage

Patrycja Świątczak

The role of local governments in the prevention and resolution of alcohol problems

Piotr Witek

Availability of Polish e-government for visually impaired

Abstracts: 

Andrzej Chodubski

Individual and civilisation transformations in the 21st century

This article argues that a significant feature of modern civilisation is individualism. Individualism is present throughout cultural life. Here the focus is on the ‘participatory individual’ - someone who is involved in cultural life and adheres to norms of civilisation. Such an individual is oriented towards technical and scientific progress, legal solutions, modern education and is a key agent of change within contemporary society. Threats to civilisation are also considered in this article.

Keywords: Participatory individual, global civic community, civilisation threats, globalisation.

Janusz Ostrowski

Global society and culture aspect in the area of international relations

This article aims to expand the debate on the development of global civil society in the context of globalisation It is argued that changes concomitant to globalisation necessitate the evaluation of international processes, as well as a consideration of the policy positions of nation-states. Processes of disintegration may counter integrationary processes. Current global challenges include the fight against global warming, terrorism, international crime, religious fundamentalism, mass migration among others. In relation to these issues, civil society has a role to play.

The nation-state can no longer be considered as the sole actor in the arena of international relations. Transnational corporations, including financial institutions, exercise increasing influence. There is scope for the further engagement of civil society to counter processes of disintegration. Civil society can help develop and support actions at a variety of scales that foster global governance.

Keywords: democracy, globalization, society , free market , capitalism.

Andrzej Wojtczak

Health care in Poland today and the prognosis for the next decade

Forecasts of health and demographic trends indicate a slower rate of increase in the global population. In the industrially developed countries, an increase in the average length of life indicates continuing improvements in the health of the population. In Poland, on average, men can expect to live to 73 and women to 82. In Europe the increase of the average length of life is compensated by the decrease of fertility index, which is below 1.6. The expected number of those 65 and over will reach 23.8% of the population in 2030. In Poland the number of people above 65 is expected to reach more than 8 million.

In the next decade in Poland, the hierarchy of health problems will be similar to the present one, where almost half of all mortalities are caused by cardiovascular diseases, mainly heart and brain infarctions. The second cause of death among men and the primary one among women are neoplasmatic diseases. Road accidents and traumatic injuries will continue to be a growing health and economic problem. In relation to young people, the challenges over the next decades include inhibiting the increase in mental health issues and preventing epidemics of obesity.

In the next decade the further development of diagnostic and therapeutic methods will be observed. Specific drugs will be carried directly to the diseased organs. Less invasive surgical methods especially in the case of brain surgery will develop further. In spite of the constant progress of genome mapping, possibilities of gene therapy still will be very limited. Increased knowledge of brain function should permit longer preservation of older people’s intellectual abilities, the recovery of lost memory as well as the recovery of lost hearing and vision. The treatment of mental diseases will also progress.

The great challenge for health care administrators will be securing sufficient services for older people and to increase the number of well functioning preventive and health promotion programmes necessary for the growing number of professionally active seniors. The great challenge will be changing the attitudes of people and to persuade them to take care of their own health, avoid risks and to adopt healthy lifestyles. The recently passed Parliamentary Public Health Act will hopefully create the platform for a new impulse for activities that seek to improve the health of Polish citizens.

Keywords: health care, prognosis, Poland.

Małgorzata Joanna Bielecka

Creating new forms of community and enterprise in Silesia

In this article factors affecting local and regional development are described. The focus is on human capital and enterprise. Research on the relationship between society and human capital has suggested that the existence of a particular type of human capital - creative people – is crucial for the economic development of cities and regions. This contention is investigated in relation to Dąbrowa Górnicza, a city located in the Silesian province.

Keywords: human capital, local development, innovation, enterprise, creativity, creative people.

Edyta Pietrzak

The evolution of the idea of civil society and the crisis of rationalism

In the contemporary world the Enlightenment’s fascination with the idea of rationalization is in crisis. The rational order is not in a position to ensure the safety of a contemporary human being and protect him/her from anxiety. Therefore, we look at the idea of civil society in the context of the crisis of rationalism. Arguments in support of this thesis are presented here in the form of a triad. The first part of the article refers to the role of reason in shaping the idea of civil society, the second part looks at the crisis of rationalism, and the third part is devoted to the search for new ideas of civil society.

Keywords: civil society, rationalism, idea.

Ilona Balcerczyk

Reflections on the civil society

This article discusses the problems associated with civil society. The introduction offers a brief review of how the term civil society has been understood over the centuries, with particular emphasis on contemporary notions. The author presents an original concept of civil society and refers to developments in the city of Lodz. This new concept draws on the ideas of civil society developed by John Paul II and Vaclav Havel. The article provides an analysis of research conducted by the author in 2013-2014 among representatives of Lodz non-governmental organizations.

Keywords: civil society, subjectivity, John Paul II, Vaclav Havel.

Łukasz Zaorski-Sikora

Education processes and civil competences

It is a truism to state that today we are facing the necessity of changing the education paradigm. Europe and Poland depend on whether knowledge we acquire is up-to-date, adequate and applicable to solving current and future problems. Nowadays nobody doubts the fact that it is essential not only to care about the development of skills and knowledge but also to shape certain attitudes. In this paper, the author highlights the benefits of implementing a ‘project method’ within the framework of education processes and signals implications important for forming civic attitudes.

Keywords: project method, civic attitudes, reform of the educational system in the European Union.

Kamila Lasocińska

The Need to Support Creative Competencies during Mid-Adulthood - A Consideration of Autobiographical Workshops

In my article I draw attention to the need to develop people's creative competencies during mid-adulthood. I emphasize the specificity of referring to adults' creativity at this stage of life. I point to the possibility and the importance of integrating the content of adult education with autobiography to stimulate creative thinking and the process of self-creation. Autobiographical workshops can help develop adults' creativity in the context of conscious reflection relating to personal experiences. These workshops may also inhibit (personal) crises and provide support to overcome them.

Keywords: creative competences, self-creation, the average adulthood, autobiography workshop, self-development, mid-life transformation.

Makary Krzysztof Stasiak

Assistance model of creative development of the individual as a propound indicator of modern social work

People aware of their subjectivity notice their reflections about the world and their valuation. Self-aware people notice the way their psyche functions. Such an individual can influence, change his/her perception of reality and plan actions. An unaware person is not able to change his/her dispositions which are the game they play. A person aware of the fact that s/he is an autonomous subject and plays the game with the surrounding is, on the other hand, able to ask questions about the quality of this game. This way s/he can undertake work to improve it. Improving the game results in the increase of the efficiency of action. The moment of the increase of the action efficiency is called a creative act for the person acting. Creative act is invariably accompanied by a change, reorganisation of the inside of the organism. In the creative act, the organism displays new behaviour. Such new behaviour is a creative act, with the use of which the individual obtains the same objectives in a more effective and efficient way.

Keywords: social work, human, society, socialization.

Rosa Branca Figueiredo

Soyinka’s use of satire to forecast the evolution of civilizations: the power drive is the supreme evil

“Wole Soyinka is a playwright and poet who in a wide cultural perspective and poetic overtones fashions the drama of existence” – this is how the Swedish Academy presents Soyinka, the recipient of the Nobel Prize for Literature in 1986. The academy here reaffirms the literary and social/ethical values of Soyinka’s works which were published before he was awarded the prize, but the comment could have been made with equal truth of his works published after the award, especially his play From Zia With Love (1992) which is a work of a “graffiti” virtuoso. It is Soyinka’s post-Nobel masterpiece, still in the tradition of Soyinka’s activist humanism, altruistic defence of human rights, and the preservation of the dignity of man in a humane world of “live and let live”. This play is deliberately overloaded with apparent dramatic tautology to further emphasize the author’s consistency and irrepressible spirit of commitment.

In his primarily satirical theatre Wole Soyinka’s gaze is firmly fixed on contemporary social and political life, and what he sees, before all else, is the ruthless exercise and abuse of power. Power has, in fact, an obsessive fascination for Soyinka, and a double face. In its creative, spiritual form he is its celebrant, even as he recognizes that the force of its creative energy may take into destructive excess. But in its aspect as political or social control, the power drive is the supreme evil, which he sees as being everywhere and at all times deeply corrupting and destructive.

What we intend to make clear in this paper is that Soyinka has a well-deserved reputation as the most consistently trenchant satirist among African writers. As a national (and even continental) moralist, he has throughout his career written plays which directly focus on current social and political evils and heap mockery on their perpetrators.

Satire is, in fact, one of the ways by which Soyinka, as it were, pounces on the various issues with which he engages. The focus of this paper will be on his pre and post-Nobel plays.

Keywords: Wole Soyinka, power drive, Nobel Prize for Literature, satire.

Anna Kronenberg

Polish women’s emigration and migrant literature – from social to literary evolution

The main aim of this article is to present the phenomenon of Polish female emigration after 2004 on the basis of their rich literary works (novels, autobiographies, diaries, poetry). The emigration of women permanently changes the society: both Poland and the new homeland. This process is also reflected in their literary works: new types of heroines, new topics, themes.

Keywords: emigration, woman’s migrant literature, feminist literary criticism, gender.